This post is also available in: 
Volleybal posities hebben verschillende benamingen. Dat kan verwarrend zijn. In dit artikel leggen we je uit wat de verschillende volleybal posities zijn, wat de benamingen zijn en wat je precies op welke positie doet.
Voordat we ingaan op de specialismen, is het handig om eerst de uitgangsposities en hun benamingen te weten. Er zijn zes spelers, dus ook zes verschillende uitgangsposities, namelijk: ‘rechtsachter’, ‘rechtsvoor’, ‘midvoor’, ‘linksvoor’, ‘linksachter’ en ‘midachter’. Deze worden vaak aangeduid met cijfers, zoals in onderstaand plaatje.
De posities 2, 3 en 4 bevinden zich voor de driemeterlijn en dus ‘aan het net’ of in het ‘voorveld’. De posities 1, 5 en 6 bevinden zich achter de driemeterlijn en dus in het ‘achterveld’. Na een servicebeurt wordt er steeds doorgedraaid, dus iedere speler is drie rotaties voorspeler en drie rotaties achterspeler.
Maar, ondanks de uitgangsposities hoef je alleen maar op die specifieke plek te staan op het moment dat de tegenstander serveert. Daarna mag iedereen zich vrij door het veld te verplaatsen. Al is er wel een restrictie, namelijk: de achterspelers mogen niet aanvallen binnen de driemeterlijn. Dit houdt in dat de linksachter prima naar de rechtsachter mag verplaatsen en andersom.
Opstellingsfout?
Ook moet je bij de service goed opletten dat je geen opstellingsfout maakt. Staat één van de spelers uit je team niet in de goede volgorde opgesteld op het moment dat de serveerder de bal raakt? Dan maakt je team een opstellingsfout. Bijvoorbeeld, als midvoor (positie 3) moet je tussen de linksvoor en rechtsvoor staan (positie 4 en 2), maar ook altijd voor de midachter (positie 6). Stel je bent linksachter (positie 5) dan sta je achter de linksvoor (positie 4) en links van de midachter (positie 6). Serveert je eigen team? Dan mag je alvast op je eigen plek staan.
Specialismen
De ene speler is wat langer dan de ander en de ander is weer sneller dan de een. Zo heeft iedereen speler haar eigen kenmerken en kwaliteiten. Sommige spelers kunnen heel goed aanvallen en anderen zijn weer beter in het bovenhands spelen van de bal. Hieronder leggen we de verschillende specialismen uit.
De spelverdeler
We kennen allemaal de regel dat een team de bal drie keer mag aanraken voordat hij naar de andere kant van het net moet. Eerst wordt er verdedigd, dan wordt de bal gespeeld door de spelverdeler, die vrijwel altijd de tweede aanraking verricht, en dan wordt de bal over het net geslagen. De spelverdeler krijgt de bal dus vanuit de verdediging aangespeeld en speelt de bal (bovenhands) naar een van de aanvallers. De spelverdeler kiest naar welke aanvaller de bal gespeeld wordt en probeert door een goede verdeling het de tegenstander zo lastig mogelijk te maken. Op deze manier verdeelt de spelverdeler het spel.
De spelverdeler verplaatst zich, na de service, naar de rechterkant van het veld. Wanneer de spelverdeler in het voorveld staat (bv. links- of midvoor) zal deze zich naar rechtsvoor verplaatsen, en wanneer de spelverdeler in het achterveld staat (dus links- of midachter) zal deze rechtsachter gaan staan en dus bij een tegenaanval eerst verdedigen.
Diagonaal
De diagonaal is vaak, voornamelijk bij topsport, een van de beste aanvallers in het team. Denk maar aan Nimir Abdelaziz (in 2021 nog de meest succesvolle volleybalspeler ter wereld).
De diagonaal staat altijd tegenovergesteld aan de spelverdeler in het veld, vandaar de naam ‘diagonaal’. Dus wanneer de spelverdeler rechtsvoor staat, staat de diagonaal linksachter. De diagonaal is altijd de speler die door de spelverdeler achterover aangespeeld wordt.
Passer/lopers
Ook wel bekend als ‘buitenaanvallers’ en over het algemeen de meest veelzijdige spelers van het team. De passer / lopers moeten goed kunnen verdedigen. Ze passen (ontvangen van de service), vallen aan en blokkeren. Ook deze twee spelers staan weer in tegenovergestelde positie van elkaar. Een passer/loper begint vaak op rechtsvoor (positie 2) en de ander op linksachter (positie 5). Na de service verplaatsen de buitenaanvallers zich naar de linkerkant van het veld.
Middenaanvallers/hoofdblokkeerders
En dan zijn er de ‘middens’, ook wel de beste blokkeerders en vaak de langsten van het team. De middens hebben de taak om zowel de middenaanvaller van de tegenstander te blokkeren als aan te sluiten bij het blok aan de twee buitenkanten. Zoals de naam al verklapt verplaatsen de middens zich na de service naar het midden van het veld. Vaak zijn de middens niet de beste verdedigers en wordt er weleens gespeeld met een libero (diegene in het blauwe shirt bij Heren 1).
Libero
In het volleybal is er een bijzondere rol voor de libero weggelegd. De libero mag namelijk onbeperkt voor iedere speler ingebracht worden zonder dat dit als wissel telt. De libero is namelijk de beste verdediger van het team en wordt vaak voor de middenblokkeerders gewisseld. Al mag een libero ook voor een diagonaal, passer/loper of spelverdeler in het veld komen. Wel alleen in het achterveld natuurlijk. De libero gaat het veld weer uit op het moment dat deze naar het voorveld moet draaien.
Kenmerken van een libero:
- De libero mag iedere speler in de achterzone vervangen.
- De libero mag alleen als achterspeler optreden.
- De libero mag niet serveren en blokkeren. Hij/zij mag alleen aanvallen als hij/zij niet boven de netrand uitkomt. De bal mag namelijk niet volledig boven de netrand uitkomen als de libero deze naar de overkant speelt.
- De libero mag niet bovenhands spelen vanuit de voorzone, als de volgende speler een aanvalsslag boven de netrand maakt.
- Het aantal vervangingen is onbeperkt. Zodra een libero vervangen wordt door een speler, moet minstens één rally gespeeld zijn die een punt oplevert.
- Aan het begin van iedere set mag de libero een basisspeler pas vervangen als de scheidsrechter de beginopstelling heeft gecontroleerd.
En dat zijn alle posities en specialismen in het volleybalveld. Is er iets niet duidelijk? Foutje gezien? Of heb je een vraag? Neem vooral contact met ons op via: redactie@sovicos.nl
Bron: NeVoBo, VolleybalXL, sportplezier.nl, sportloaded.
